Een paardenmeisje voor de klas op de Juliana van Stolbergschool

Het is waterkoud en het zonnetje schijnt dapper als Maartje van Leuven buiten, in de wei bij haar drie paarden Kato, Vriend en Summer, bevlogen vertelt over haar grootste hobby. De kou en de lawaaierige, laag overscherende vliegtuigen boven Lijnden deren Maartje niet. Hier bij haar paarden en pratend over haar leven als jonge ondernemer bij Leren met PaardenKracht en PonyPower voor Kids, vertelt ze met gloeiende wangen over wat haar beweegt. Over een hobby die meer dan een hobby is geworden en uitstekend combineert met haar baan als leerkracht aan de Juliana van Stolbergschool in Hoofddorp. 

Drie dagen per week staat Maartje voor de klas. De andere dagdelen reserveert ze voor het (inter)actief coachen met paarden voor kinderen en jongeren in de buitenlucht. Op de pabo deed ze de minor ‘Hulpverlening met paarden’ en vulde die later aan met een opleiding bij het Chiron Center, voor persoonlijke groei van ruiter en mens. De meeste kinderen die ze coacht krijgen hun begeleiding door Maartje en haar paarden vergoed vanuit het PGB (persoonsgebonden budget). Maar soms betalen de ouders ook zelf voor haar coachingsessies.

Stevige basis leggen voor verdere ontwikkeling
Bij Leren met paardenkracht werkt Maartje een-op-een met kinderen en jongeren. Door elke week met ‘hun’ paard te werken, komen ze allerlei uitdagingen tegen. Daar kan vervolgens door interactie met het paard aan worden gewerkt. Sommige cliënten volgen tien lessen, andere blijven wel drie jaar lang komen. Bij PonyPower voor kids werkt Maartje (samen met Shetland pony’s) in kleine groepjes met jonge kinderen vanaf zeven jaar aan hun sociale vaardigheden en emotionele groei. Zo vormt ze een stevige basis voor hun verdere ontwikkeling. “Met PonyPower werk ik vijf lessen lang aan de hand van een werkboek en opdrachten met pony’s. We kijken hoe paarden reageren in de kudde en maken vervolgens een vertaalslag naar onszelf”, vertelt Maartje.

Paarden reageren op lichaamstaal
De kinderen met een individuele hulpvraag vormen het overgrote deel van haar cliënten. Samen met Vriend, Kato en Summer werkt Maartje aan hun zelfvertrouwen. De hulpvragen waarmee ze binnenkomen zijn divers. Een kind kan bijvoorbeeld moeite hebben met autoriteit en daardoor onhandelbaar zijn binnen zijn gezin en op school. Of zo angstig en onzeker zijn, dat het op het schoolplein niet eens een ander kind durft aan te spreken. Elk paard heeft zijn eigen karakter en het grappige is dat de kinderen meestal precies met dát paard willen gaan werken, dat het best bij hen past. “Paarden spiegelen”, legt Maartje uit. “Wij mensen zijn heel verbaal ingesteld, maar paarden zijn vluchtdieren en letten vooral op lichaamstaal en reageren daarop. En juist die reacties van het paard geven de kinderen inzicht in hun eigen gedrag. En het is heerlijk om van de ouders terug te horen hoe ze hun kind zien veranderen.”

Het wordt een beetje ‘hun’ paard
Een handig magneetbord in de stal geeft structuur aan elke les. De kinderen kiezen zelf met welk paard ze willen werken en of ze het paard binnen willen verzorgen, of in de bak met het paard willen werken. “Zo bouwen ze op een speelse manier een band op met het dier en gaan ze zich ook verantwoordelijk voelen voor hem of haar. Het wordt ook echt een beetje hun paard. Ze verzorgen en voeren hem of maken zijn stal schoon en dat doet veel voor hun zelfstandigheid en verantwoordelijkheidsgevoel. Dure rijspullen zijn niet nodig, alleen een cap en dichte, stevige schoenen en een lekker zittende broek.”

Het paard houdt het kind een spiegel voor
De kinderen leren ervarend. Maartje geeft een voorbeeld: “Een jongen waar ik mee werk heeft moeite met autoriteit. Luistert niet naar zijn ouders en vindt het lastig om de touwtjes uit handen te geven. Dus wil hij ook letterlijk het paard altijd heel dicht naar hem toe trekken. Maar mijn paard vindt dat niet fijn en geeft zijn grenzen aan door te weigeren verder met hem mee te lopen. Hij spiegelt in feite zijn gedrag. En zo’n dier van 600 kilo krijg je dan echt niet zomaar in beweging. Heel grappig hoe dat werkt, ik herken dan gewoon mijn eigen paard niet. Ik probeer dan een connectie te leggen met het dagelijks leven en vraag bijvoorbeeld: wil jij misschien de kinderen op school ook graag sturing geven, maar lukt dat niet zoals jij dat wilt? De reactie van het paard biedt het kind inzicht in zijn gedrag. En het mooie is: het paard veroordeelt niet. Zodra je het anders aanpakt, is hij wél bereid je te volgen.”

Of ze op de Juliana van Stolbergschool bang moeten zijn dat Maartje helemaal gaat kiezen voor de paarden? “Nee hoor. Geen denken aan. Juist die combinatie van zelf voor mijn eigen klas staan en daarnaast werken met paarden vind ik ideaal!”

Wil je meer lezen over Maartje? Of ken je een kind dat wel met Maartje zou willen werken? Kijk dan op www.lerenmetpk.nl  

Op 17, 18 en 19 oktober 2018 hield de European School Heads Association (ESHA) haar tweejaarlijkse conferentie, dit keer in Tallinn, hoofdstad van Estland. Voor Estland is dit een jubileumjaar: het land viert in 2018 zijn 100-jarig bestaan. Schoolleiders uit het primair en voortgezet onderwijs komen uit alle landen van Europa bij elkaar in een bruisende, lerende omgeving. Het gaat erom Europese schoolleiders met elkaar te verbinden door ontmoeting, waarbij inspiratie, maatschappelijke en educatieve vraagstukken, nieuwe ontwikkelingen en het delen van kennis in professionele lerende netwerken centraal staan. Deze conferentie richtte zich voornamelijk op technologische innovatie in het onderwijs. Hieronder een korte sfeerimpressie van de ESHA-conferentie in Tallinn met enkele quotes van onze reizigers.  

Margreet Vendel: "Misschien is dit wel 'The Secret': authentieke leraren die kinderen onderwijzen in hoe te leren en te leven."

Groep 3: Mark, Benno en Fien (6 jaar) 
Groep 6: Wouter en Luuk (9 jaar) 
Groep 8: Gaby, Marieke en Roy (11 jaar) 

(De namen zijn gefingeerd)

Wat vieren we met Kerstmis?

• Mark: Dat Jezus is opgestaan uit de dood. Fien: Nee joh, dat is met Pasen.
• Benno: Sommige mensen denken dat Kerstmis verzonnen is door de duivel, maar dat is niet zo. De Here God heeft Kerstmis bedacht, omdat Hij blij is dat wij cadeautjes krijgen. Dat vindt de Here God leuk voor ons en dus is het feest.
• Wouter: Dat we gaan gourmetten
• Gaby, Marieke, Roy: dat Jezus is opgestaan uit de dood.

Waarom zetten we met kerst een kerstboom met lichtjes in huis?

• Mark: Je krijgt alleen cadeautjes als je een boom hebt staan.
• Luuk: De piek is een ster, die wijst naar de plek waar Jezus is geboren, net als de ster die de Wijzen de weg wees.
• Wouter: Omdat er ook een boom naast Jezus stond toen Hij geboren werd.
• Marieke: om het licht te vieren, omdat Jezus weer levend is.

Wie was de moeder van Jezus? 

• Allen: Maria

En de vader?   

• Benno: Eh… Adam?  
• Mark: Van Adam en Eva? 
• Fien: Nee, dat waren de kindjes! Die deden verboden dingen. 
• Benno: Dan was het Jonathan.
• Wouter en Luuk: Jozef
• Roy: Jozef. Of was het God? 
• Marieke: volgens mij was Jezus een geschenk van God aan Jozef en Maria.

Ga je met Kerstmis naar de kerk?

• Fien: Ja, daar vieren we het verjaardagsfeest van Jezus.
• Benno: Ja, en daar komen dan neppe kerstmannen.
• Marieke: Ik ga wel eens met opa en oma mee. Maar alleen omdat zij dat leuk vinden.
• Lieke (zit in groep 3 van de ONS): Nee, want ik geloof niet in God. Eerst zat ik op een christelijke school, het Prinses Amalia Gebouw (dependance voor de groepen 1/2 van de ONS, red.). Daar zei de juf dat iedereen in God gelooft. Toen durfde ik niet te zeggen dat ik daar niet in geloof. Nu zit ik gelukkig op een andere school (hoofdgebouw ONS, red.)

Leraar Luc van Klavertje vier geeft les aan groep 7a en heeft een vlog gemaakt over zijn belevingen. Veel kijkplezier! 

Een spannende overstap van bedrijfsleven naar onderwijs. Deze twee zij-instromers durfden het aan!

Binnen Meer Primair werken twee vrouwen die het roer in hun leven radicaal omgooiden. Ze kozen voor een spannende carrièreswitch die niet iedereen zomaar aandurft. Hoe vergaat het deze twee krachtige vrouwen nu? Ze informeren daar bij elkaar naar in een open gesprek.

Jeanet Stegeman (33) startte in september dit jaar als lerarenondersteuner op de Oranje Nassauschool en begint in februari 2019 aan het zij-instroomtraject van de iPabo. In de tien jaren daarvoor bouwde ze na de opleiding Fashion Management aan het AMFI aan een mooie carrière in de modewereld. Jeanet loop nu stage bij Ellen in groep 6. Ellen Andriessen (49) werkte na haar studie Europese Studies aan de UvA tien jaar bij de Rabobank, onder andere als manager Binnendienst Bedrijven en als communicatieadviseur. In 2006 rondde zij de tweejarige deeltijd-pabo af. Inmiddels werkt ze alweer tien jaar heel bevlogen op de Oranje Nassauschool in Badhoevedorp.

Ellen: Hoe ben je tot de keuze voor het onderwijs gekomen?

Jeanet: Na de opleiding Fashion Management heb ik bij verschillende modebedrijven gewerkt als product developer en inkoper. Dat heb ik ruim tien jaar met heel veel plezier gedaan. Maar ondertussen trok het onderwijs ook. Als leraar heb je een zinvol beroep, ik vind gedrag en de persoonlijke ontwikkeling van kinderen heel interessant en als leerkracht ontwikkel je jezelf ook enorm.

Jeanet: Herken jij dat, die ontwikkeling? Ben jij nu een andere juf dan in je beginjaren?

Ellen: Zeker! Ik ben nu veel consequenter en stel duidelijke grenzen. De eerste tijd voor de klas dacht ik dat het allemaal wel goed zou komen als ik het gewoon gezellig had met de kinderen. Maar zo eenvoudig is het niet!

Ellen: Jij bent nu bezig met het werkervaringstraject. Binnenkort sta je zelfstandig voor groep 1/2. Spannend! Hoe bereid je je daar op voor?

Jeanet: Er valt zoveel te leren en ik vind het allemaal interessant! Het liefste zou ik me zeven dagen per week onderdompelen in onderwijsland! Mijn doel is om zoveel mogelijk te zien en te ervaren, voordat ik start aan de iPabo. Ik loop nu stage en zorg ervoor dat ik zowel in de onder- en middenbouw als in de bovenbouw actief ben. Ik leer enorm veel van alle leerkrachten op de ONS, iedereen vertelt vol enthousiasme over zijn/haar ervaringen. Ik ben ook bij studiedagen, bouwvergaderingen, weekplanningen maken, peilmomenten, rapporten, enzovoort. Daarbij verzamel ik relevante literatuur. Vóór de opleiding start, moet ik bovendien het geschiktheidsonderzoek positief afronden. De wiscat (de pabo-rekentoets) heb ik inmiddels behaald, wat nog rest is het portfolio, een interview en een observatieles.

Jeanet: Wat heb jij in de praktijk geleerd, dat ze je op de pabo niet vertellen?

Ellen: Dat het werk echt heel veel meer inhoudt dan lesgeven! Plannen maken, analyseren, niveaus bepalen en werk daarop aanpassen, onderzoeken, commissies… Ik had niet verwacht dat mijn werkdagen langer zouden zijn dan bij de bank!

Ellen: Wat vind jij een groot verschil met het bedrijfsleven? 

Jeanet: Wat ik echt heel anders vind is het contact met collega’s. Van met zijn allen bureau aan bureau, naar iedereen in zijn eigen lokaal.  Er zijn veel minder contactmomenten. En er is geen flexibiliteit in het bepalen van je werktijden. Voorheen kon ik prima om 09.15 uur het kantoor binnenstappen; nu stap ik om 07.45 uur de school binnen om vervolgens stipt om 08.20 uur de leerlingen de hand te schudden.

Jeanet: Wat vind jij de grootste uitdaging als leerkracht? 

Ellen: Ik vind het wel eens moeilijk om ieder kind de aandacht te geven die het verdient. Sommige vragen nu eenmaal meer aandacht van je dan anderen. Ik probeer ieder kind te zien en elke dag even te spreken. Al is het maar kort, maar helaas lukt dat niet altijd. Ondertussen sta ik zelf de hele dag ‘in the spotlights’. Intensief hoor! Maar het is een mooi vak. Goede keuze, Jeanet!

Als mensen elkaar ontmoeten, volgt er steevast een moment dat er ‘agenda’s worden getrokken’. Van kleurrijke boekjes met bloemetjes tot strakke telefoons met een Office 365-agenda. Ooit zei iemand: “Vertel me welke boeken je leest en ik zal zeggen wie je bent.” Hoe zit dat met agenda’s?  Deze keer bespreken we die van Wendy ten Bookum, leerkracht op de Oranje Nassauschool èn beleidsmedewerker Onderwijs en Kwaliteitszorg bij Meer Primair.

Wendy schaakt op twee borden tegelijk: van maandag tot en met donderdag is ze beleidsmedewerker bij Meer Primair en op vrijdag is ze leerkracht van groep 6.

Twee verschillende banen, dat is een pittige combinatie. Wat voor agenda hoort daarbij?

Jarenlang had ik een papieren exemplaar, maar ik moest iedere keer zoveel doorstrepen, dat ik uiteindelijk ben overgestapt op een digitale agenda. Of liever gezegd: op twéé. Eerst werkte ik namelijk in één digitale agenda, waarin ik zowel mijn werk- als mijn privéafspraken noteerde. Maar afgelopen zomer synchroniseerde mijn privéagenda opeens niet meer met mijn werkagenda. Ik ben er nooit achter gekomen hoe dat kwam. Dat heb ik maar zo gelaten, want ik merk namelijk dat ik daarmee voorkom dat ik in mijn privétijd toch weer in gedachten met het werk bezig ga.

Hoe zorg je ervoor dat jij de baas blijft over je agenda’s en niet dat agenda’s jouw leven gaan dicteren?

Dat blijft een uitdaging. Maar ik heb wel een systeem. Allereerst kijk ik aan het eind van de week altijd even hoe de volgende week eruit ziet. Of alles klopt en in de tijd past. Een digitale agenda heeft dan trouwens het voordeel dat je tijden kunt blokken, waardoor je goed ziet hoelang een afspraak of activiteit duurt. Vervolgens bouw ik bij de meeste afspraken een tijdbuffer in. En ook bepaal ik vooraf welke taken en afspraken topprioriteit hebben. Die gaan als het even kan altijd door.

En wanneer heeft iets topprioriteit voor jou?

Da’s een goeie. Meer Primair is een stichting voor onderwijs, dus alles wat met onderwijs te maken heeft krijgt voorrang. Afspraken die ten goede komen aan de leerkracht en de kinderen hebben dus prioriteit. Oftewel: ‘Haalt wat ik doe de klas?’ En dat kan soms best even duren. Neem bijvoorbeeld het schoolplan, het effect ervan zie je niet meteen. Maar ik weet dat een goed geschreven schoolplan uiteindelijk ten goede komt aan de school en dus aan de leerkrachten en kinderen.

Dan is de combinatie van leerkracht en beleidsmedewerker Onderwijs en Kwaliteitszorg misschien wel heel nuttig.

Ja, zeker! Ik vind het erg belangrijk dat beleid ervoor zorgt dat onderwijsprofessionals het beste kunnen halen uit de praktijk van alledag. Ik ben op dit moment nog leerkracht en door in gesprek te gaan met collega’s, begrijp ik wat er leeft en speelt. Dat helpt mij ontzettend bij mijn werkzaamheden als beleidsmedewerker. Ik kan de vraagstukken waar ik mee bezig ben dan vanuit verschillende perspectieven belichten. En daar vervolgens - binnen de mogelijkheden van mijn functie - actie op ondernemen.

Je zegt: "Ik ben op dit moment nog leerkracht." Een opvallende formulering.

Ik heb al jarenlang een fascinatie voor hoe je een evenwichtig mens kunt zijn. Er moet een goede balans zijn tussen enerzijds verstand en anderzijds gevoel en intuïtie. Is die balans verstoord, dan liggen allerlei klachten op de loer. Daarom ga ik volgend jaar starten met de opleiding voor energetisch therapeut. Je leert daarin hoe je kunt vertrouwen op je intuïtie en hoe je met ondersteunende technieken andere mensen kunt helpen het gevoelsleven een betere plek in hun bestaan te geven. Dat klinkt misschien wat zweverig, maar uiteindelijk betekent het, dat je gezond door het leven gaat en durft te vertrouwen op de stroom van het leven. Leerkracht zijn, beleidsmedewerker zijn èn studeren is een beetje te veel. Vandaar dat ik stop met lesgeven.

Hoe ga je er dan voor zorgen dat je voldoende contact houdt met het vak van leerkracht?

Tegen die tijd ben ik van plan om af en toe met collega’s mee te draaien in groepen op verschillende scholen. Door het gesprek met hen aan te gaan, blijf ik goed op de hoogte van wat er speelt in de klas.

Is er in de privéagenda nog ruimte voor hobby’s?

Ja, maar altijd te weinig. Ik ga bijvoorbeeld graag naar de sportschool. Lekker even: "uit m’n hoofd en in m’n lijf."

En wat staat er niet in je agenda, maar had je er wel graag in gehad?

Tja, ik zou wel wat meer tijd voor mijn familie willen hebben. En ook meer ruimte voor spontaniteit. Als ik iets leuks wil doen met vrienden, moet ik eerst een afspraak maken en eigenlijk is dat jammer. Maar wie weet welke stappen ik daarin ga zetten, zodra ik ben begonnen met de opleiding tot energetisch therapeut.

Directeuren en bestuurders van Meer Primair begaven zich in oktober naar Tallinn, Estland. Aanleiding voor deze reis was de deelname aan de ESHA Conferentie. Onder leiding van Marina Vijlbrief van de Algemene Vereniging voor Schoolleiders hebben ze de eerste helft van de week een programma vol scholenbezoeken gevolgd, alvorens ze aan de inspirerende conferentie begonnen.  

Wendy ten Bookum, Beleidsmedewerker Onderwijs en Kwaliteit en leerkracht op de ONS over de ervaringen van de deelnemers:  

“Al pratende komen we tot de conclusie dat we geraakt zijn. Geraakt door de hartelijkheid van de Esten, die zichzelf aan het ‘heruitvinden’ zijn na jarenlange onderdrukking. Die onderzoeken hoe zij hun ware identiteit zo goed mogelijk tot uitdrukking kunnen brengen in het onderwijs - en daarbuiten. De energie die hierbij vrijkomt, is van ongekende kracht en voelden we elke dag opnieuw gedurende ons verblijf daar. Dat gold zowel voor de individuele leerkrachten en directeuren, als voor de organisatoren en medewerkers... 
Bedankt Estland. Het was een inspirerende week.” 

Ben jij ook benieuwd naar alle reisverhalen en de door ons opgedane inspiratie? Lees dan hier de blog van Wendy ten Bookum.

ESHA heeft zelf een aftermovie gemaakt, die bekijk je hier.

Trots op de minister-president!

Ja, ik weet het… een opmerkelijke titel voor deze column. Maar het is echt waar, laatst was ik op een conferentie waar de minister-president sprak over het onderwijs. En ik was zo geraakt, of misschien wel ontroerd door het onderwijsverhaal dat de minister-president over het voetlicht bracht, dat ik aan het eind van de speech minutenlang stond te klappen. En ik was zeker niet de enige… De hele zaal vol andere onderwijsprofessionals overkwam hetzelfde. Een gevoel van diepe waardering voor de gemaakte opmerkingen, de zo veelzeggende voorbeelden uit het dagelijks leven van jongeren en de mooie oproep naar elke onderwijsmaker in de zaal.

En waar ging dat (ont)roerende verhaal van de minister-president dan over? Het was een verhaal over investeren in het onderwijs, waarbij technologie en globalisatie een grote rol gaan spelen. En daarbij werd de indringende vraag aan de zaal gesteld, of we onze leerlingen wel opleiden om morgen als goed mens te leven. Sluiten we aan bij hun intrinsieke motivatie en talenten? Nee, dat doen we niet, het aantal ongemotiveerde leerlingen dat niet juist wordt bediend neemt alleen maar toe.

Het is dan ook aan de huidige generatie onderwijsmakers, om dit oerdegelijke jaarstofklassensysteem om te buigen naar onderwijs dat de ontwikkeling van leerlingen daadwerkelijk centraal durft te stellen. De boodschap van de minister-president was dan ook: durf vrij te breken en creëer onderwijs dat hieraan tegemoet komt. Omarm het gebruik van technologie, wees er niet (meer) bang voor. De volgende generatie draagt namelijk de verantwoordelijkheid om artificiële intelligentie te beheersen en er intensief mee samen te werken.

De rode lijn van het betoog: de huidige generatie leerlingen moet worden opgeleid tot gepassioneerde mensen, want dat maakt de mensheid uniek. Ook al worden bijna alle banen in de toekomst overgenomen door robots, artificiële intelligentie kan en zal nooit gepassioneerd worden. Laten we daarom onze toekomstige leerlingen meegeven om eerlijk, assertief en verantwoordelijk te zijn en anderen in hun waarde te laten. Hiermee creëren we de juiste omstandigheden voor een uitdagende toekomst.

Inmiddels heb ik de vimeo van de speech van de minister-president en de bijbehorende oproep al vele malen teruggekeken. En elke keer is mijn conclusie hetzelfde: wat een statement van deze - voor ons vakgebied zo veelbetekenende - persoon! Geweldig om iemand zo bevlogen te horen praten.

Maar klinkt dit verhaal niet te mooi om waar te zijn? Was het echt onze minister-president die dit zo vol passie verwoordde? Nee, helaas was het niet Mark Rutte die zo’n heldere visie had op het onderwijs, maar een visionaire ambtsgenoot elders in Europa...

Beste Mark, vriendelijke Mark, intelligente Mark, gepassioneerde Mark, luister ook eens naar Kersti Kaljulaid, de minister-president van Estland. Zij spreekt vol overgave over de toekomst van het onderwijs in haar land. En realiseer je dan met elke vezel in je lichaam, dat ook hier in Nederland ontelbaar veel professionals zijn, die de kinderen van nu durven op te leiden tot de gepassioneerde volwassenen van morgen. Dan horen wij natuurlijk ook graag jouw verhaal op een volgende conferentie over het onderwijs!

Nieuwsgierig naar de complete speech van minister-president Kersti Kaljulaid van Estland? Klik dan hier!

Popup 2 Lorem Ipsum is slechts een proeftekst uit het drukkerij- en zetterijwezen. Lorem Ipsum is de standaard proeftekst in deze bedrijfstak sinds de 16e eeuw, toen een onbekende drukker een zethaak met letters nam en ze door elkaar husselde om een font-catalogus te maken. Het heeft niet alleen vijf eeuwen overleefd maar is ook, vrijwel onveranderd, overgenomen in elektronische letterzetting. Het is in de jaren '60 populair geworden met de introductie van Letraset vellen met Lorem Ipsum passages en meer recentelijk door desktop publishing software zoals Aldus PageMaker die versies van Lorem Ipsum bevatten.

Lorem Ipsum is slechts een proeftekst uit het drukkerij- en zetterijwezen. Lorem Ipsum is de standaard proeftekst in deze bedrijfstak sinds de 16e eeuw, toen een onbekende drukker een zethaak met letters nam en ze door elkaar husselde om een font-catalogus te maken. Het heeft niet alleen vijf eeuwen overleefd maar is ook, vrijwel onveranderd, overgenomen in elektronische letterzetting. Het is in de jaren '60 populair geworden met de introductie van Letraset vellen met Lorem Ipsum passages en meer recentelijk door desktop publishing software zoals Aldus PageMaker die versies van Lorem Ipsum bevatten.